Nic nie widziałem, nic nie słyszałem…

Przyznam się, że coraz trudniej mi przychodzi wierzyć w Kościół hierarchiczny, taki, jaki mamy w Polsce. Spora część biskupów i kardynałów przyjmuje wobec rzeczywistości taktykę kard. Dziwisza: „Jeżeli nawet złapią Cię z ręką w cudzej kieszeni, to mów, że to nie twoja ręka!” Zwykłe, ludzkie „przepraszam” nie przechodzi po prostu żadnemu z nich przez gardło.

Patrzeć na kardynała, który nie potrafi czy nie chce odpowiedzieć wprost nawet na najprostsze pytanie, to doprawdy żałosne widowisko.  Nie zdziwiłabym się wcale, gdybyśmy za jakiś czas usłyszeli od Dziwisza (jak sugerują popularne memy) że w ogóle nigdy nie był w Rzymie, albo że nie znał Jana Pawła II.

A propos polskiego papieża. Rozpaczliwe próby obrony jego rzekomej totalnej niewiedzy w kwestii pedofilii w Kościele (oczywiście zainteresowani robią to tak, aby jednocześnie odsunąć odpowiedzialność  od samych siebie, co czasami wymaga nie lada ekwilibrystyki słownej) zakrawają już na niedźwiedzią przysługę. No, bo jeżeli Karol Wojtyła był jedynie niczego nieświadomą marionetką w rękach swoich współpracowników (m.in. Dziwisza), to chyba tym gorzej świadczy o nim, jako o przywódcy Kościoła powszechnego? A jeżeli nie był… to co wówczas począć z jego pospiesznie odbytą kanonizacją?

Oczywiście, zaraz mi powiecie, że przecież „świętość nie musi oznaczać bezgrzeszności”. To prawda – i kiedyś nawet sama tak pisałam. Ktoś może być kiepskim człowiekiem w jednej dziedzinie, a wzorem do naśladowania – w innej.  Jednakże  moje pytanie brzmi: jaki poziom zła czy hipokryzji u kanonizowanych osób jesteśmy w stanie zaakceptować?

Czy gdyby po czasie wyszło na jaw np. że ktoś wyniesiony na ołtarze skrzywdził dziecko albo zmusił jakąś kobietę do aborcji, to czy NADAL należałoby polecać  tę osobę wiernym jako wzór do naśladowania? Tak tylko pytam.

No, i przecież wiem skądinąd, że w przeszłości dokonywano rewizji martyrologiów rzymskich (czyli spisów świętych i błogosławionych), by wykreślać z nich postaci niegodne, lub takie, o których zbyt mało było wiadomo.

Inni znów biskupi, jak Marek Jędraszewski, który notabene zastąpił Dziwisza w Krakowie (a wcześniej wsławił się niechlubną rolą w sprawie abpa Paetza  w Poznaniu) wyznają najwyraźniej zasadę, że najlepszą obroną jest atak. I atakują, atakują bez ustanku: już to gender, już to LGBT, już to inne, mniej lub bardziej rzeczywiste „ideologie neomarksistowskie.”  Ani to „dobra”, ani to nowina… Zamiast powiedzieć po ludzku kilka słów o tym, co naprawdę ludzi zajmuje i boli: o pandemii koronawirusa, o lęku najbliższych czy o pracę, o opiece nad ludźmi niepełnosprawnymi  i starszymi, o ich samotności, wreszcie podziałach społecznych i o nienawiści, która  doprowadziła wczoraj (znowu!) do zamieszek na ulicach Warszawy…

Ze smutkiem więc obserwuję takie odklejenie się większości biskupów od otaczającej nas rzeczywistości. Pozostali zaś, których uważałam za porządnych ludzi, okazali się w przeważającej części tchórzliwi. Bo wobec tego wszystkiego – milczą…

Chlubnym wyjątkiem na tym nijakim tle okazał się tylko biskup opolski, Andrzej Czaja, który odnosząc się do niedawnych protestów  kobiet, roztropnie stwierdził, że nie są one pozbawione pewnych podstaw – i że trzeba zrozumieć strach i ból kobiet, pozostawionych samym sobie z problemem niepełnosprawności dziecka.

Trzeba sobie jednak powiedzieć jasno, że nawet ci, którzy próbują uchodzić za „jedynych sprawiedliwych” w tym Kościele – jak ks. Isakowicz- Zaleski – często postępują w sposób dla mnie zupełnie niezrozumiały. Na przykład jeżeli ksiądz dowiedział się o sprawie molestowania Janusza Szymika już w 2008 roku, to DLACZEGO zwlekał z poinformowaniem o tym listownie Dziwisza aż do roku 2012? Ja wiem, że „młyny Boże mielą powoli” – ale czy nie chodzi tu w istocie o takie przewlekanie sprawy, by się skończyło tak jak z Wesołowskim (który zmarł) i z Gulbinowiczem (który stoi nad grobem) – i żeby nikt ostatecznie nie poniósł   żadnej rzeczywistej kary?

Przyznać muszę, że choć zawsze uważałam antyklerykalne określenie hierarchii kościelnej mianem „czarnej mafii” za mocno przesadzone, to jednak niektóre ujawnione ostatnio praktyki  (zmowa milczenia, wspieranie „swoich” czy też płacenie za milczenie) bardzo przypominają stosunki mafijne właśnie.

I mówiąc szczerze nie zazdroszczę dziś wielu zaangażowanym, uczciwym i głęboko wierzącym  katolikom ich rozdarcia. Mnie ono na szczęście nie dotyczy.  Bo już od dawna przestałam traktować to, co mówią nasi biskupi, jako jakąkolwiek poważną wskazówkę dla mojego życia duchowego.  Na ogół jest mi to najdoskonalej obojętne. Na szczęście, jak to mówił Szymon Hołownia, biskupi nie są nam koniecznie potrzebni do zbawienia.

Dodam, że modna ostatnio apostazja też nie jest mi do niczego potrzebna. Nie potrzebuję jej, żeby sobie udowodnić, że jestem wewnętrznie wolną osobą. Od dawna wiem, że jestem – i nikt nie może mi niczego narzucić. Dobrze mi tu, gdzie jestem. Na peryferiach Kościoła, na które udałam się wychodząc za mąż za P.  Nigdzie się stąd nie wybieram.

Nie tracę zresztą nadziei,  że nowy, lepszy Kościół katolicki jest możliwy. Mam nadzieję go doczekać (zamierzam bardzo  długo żyć…). Ci biskupi, którzy są teraz, też nie są wieczni.  Przyczaję się w swojej duchowej kryjówce i przeczekam ich.  Dłużej klasztora, niż przeora – jak mówi stare, kościelne  powiedzenie.  Ja mam czas – ja poczekam.

Ręce, usta, serce.

Przy okazji trwającej pandemii emocje wielu rodaków rozpala billboard stanowiący część akcji STOP KOMUNII ŚWIĘTEJ NA RĘKĘ, firmowany przez Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej im. Piotra Skargi.

Plakat przedstawia hostię, spoczywającą w brudnych i zakrwawionych dłoniach.

Według pomysłodawców tej swoistej  kampanii antyreklamowej, ten sposób przyjmowania komunii rodzi ryzyko profanacji i jest niegodny z samej swej natury – inaczej niż podawanie komunikantów do ust przez kapłana (ponieważ świeccy szafarze też dla tych ludzi są podejrzani).

Warto przy tym wiedzieć, że Stowarzyszenie NIE JEST organizacją katolicką – nie posiada kościelnego imprimatur,  a swoje nauczanie opiera m.in. na objawieniach prywatnych, nieuznanych przez Kościół (zgodnie z którymi „Matka Boska płacze, gdy widzi kogoś przyjmującego komunię na rękę”).

W przeciwieństwie do tego, Komisja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów przypomina, że chociaż główną formą przyjmowania Komunii w Polsce pozostaje nadal Komunia do ust, to jednak „nie oznacza to, że inne zatwierdzone przez Kościół formy miałyby być same z siebie niegodne, niewłaściwe, złe lub grzeszne”.

Nie można a priori zarzucać chęci sprofanowania Eucharystii osobom pragnącym z różnych powodów przyjąć z wiarą i czcią Komunię Świętą do rąk, zwłaszcza w okresie pandemii. Niesprawiedliwe jest  zatem sugerowanie, by osoby przyjmujące Komunię na rękę automatycznie nie miały szacunku wobec Najświętszego Sakramentu. Ponadto prawo do oceniania i zmieniania praktyki liturgicznej należy do Stolicy Apostolskiej i nikt nie powinien tego negować.

Dla mnie, jako historyczki, sprawa jest oczywista. Nie wydaje mi się możliwe, aby Kościół pierwszych wieków, w którym taka praktyka była powszechna, był w błędzie. Gest ten pięknie podkreśla też powszechne kapłaństwo wiernych.

Zanim poznałam P., należałam przez kilka lat do wspólnoty Drogi Neokatechumenalnej. I zawsze, kiedy kapłan dawał mi Ciało Chrystusa do rąk (taka jest tam praktyka), myślałam o tym, co znaczy, że On „wydał się w nasze ręce”. Jak bardzo Bóg nam ufa!  Dlaczego my sami sobie nie ufamy?

Jest w tym jakaś pogarda dla człowieka, dla ludzkiego ciała.

Chrystus przyjął ludzkie ciało – z tego wniosek, że całe jest czyste, święte i godne. Usta (którymi też przecież możemy grzeszyć!) wcale nie bardziej, niż ręce. Nasz Pan nie bał się „ubrudzić” ziemią. Często nawet dosłownie, skoro umywał uczniom nogi – i chodził na ogół pieszo, zamiast (wzorem późniejszych papieży) dawać się nosić w lektyce. Pozwalał też, w ciągu ziemskiego życia, dotykać się różnym ludziom.  Niekoniecznie tylko wybranym i świętym – co bardzo gorszyło faryzeuszy („Gdyby On był prorokiem, wiedziałby, co to za jedna się Go dotyka!”).  Tak, tak – Syn Boży najwyraźniej nie obawiał się „profanacji” siebie samego…

Mam też wątpliwości, czy rzeczywiście ręce księdza, który pięć minut przede mszą grał w karty – albo, nie daj Boże, molestował dziecko, są bardziej czyste, godne i święte, niż ręce górnika, który przyszedłby do kościoła wprost od roboty.  Jezus wielokrotnie dawał wyraz temu, że Bóg nie patrzy na to, co zewnętrzne, lecz na „serce” człowieka: „To, że się je nieumytymi rękoma, nie czyni człowieka nieczystym.” – mówił.

A ta nadmierna, wręcz zabobonna, sakralizacja rąk kapłana jako namaszczonych i świętych, rodzi także w pandemii inne szkodliwe przekonania, jak choćby to (które zapoczątkował ks. Kneblewski, a podtrzymuje wielu innych) że od księdza w ogóle nie można się zarazić.  Nie pojmuję tego – grypą można, katarem można – tylko koronawirusem dziwnym trafem nie można!

Pewnie pokłosiem tego przekonania są m.in. biskupi bez maseczek na zebraniu plenarnym w Łodzi – poza pychą („My jesteśmy namaszczeni, nam nic nie grozi!”) jest to  bardzo zły sygnał dla wiernych. Tym bardziej, że liczne przypadki zakażenia wśród księży i biskupów (ostatnio podano do wiadomości publicznej, że zakażony jest także bp Wiktor Skworc) przeczą tej ezoterycznej teorii.

A stąd już niedaleko do popularnego ostatnio hasła: „Wierzę w Jezusa, a nie w wirusa!” Negowanie ustaleń naukowców w tej sprawie staje się tu wręcz aktem heroicznej wiary – jak gdyby bezrozumne narażanie siebie i innych na utratę zdrowia i życia nie było grzechem samym w sobie.  Niektórzy z owych „żarliwie wierzących” posuwają się wręcz do tego, że zarzucają brak wiary tym, którzy (chcąc się stosować do zaleceń sanitarnych) np. noszą maseczki w kościele. „Chce mi się rzygać, kiedy Was widzę w tych kagańcach na mordzie!” – napisała mi wczoraj na Facebooku pewna pani, w każdym komentarzu deklarująca miłość do Boga i  Najświętszej Panienki. Hmmm. „Chce jej się rzygać” na widok bliźniego swego. Zaiste. Bardzo po chrześcijańsku.

Przywołuje się przy tym przykłady z przeszłości, gdy rzekomo sama żarliwa modlitwa wystarczyła, by przegnać zarazę. Historycznie jednak jest to tylko część prawdy. Owszem, w obliczu wielkich epidemii modlono się i pokutowano (niekiedy zbiorowo). Ale szukano także bardziej przyziemnych, „naukowych” sposobów ratunku, jak choćby poszukiwanie izolacji („Dekameron” Boccaccia opowiada właśnie historię ucieczki grupy przyjaciół z miasta ogarniętego przez pomór). A niektórzy biskupi, zauważywszy, że duże zgromadzenia ludzi zdają się sprzyjać rozprzestrzenianiu choroby, wręcz ich zakazywali. Dokładnie tak samo, jak teraz.

Niewielu też wie, że obecnie przyjęta praktyka udzielania ogółowi wiernych komunii tylko pod jedną postacią wywodzi się właśnie z czasów średniowiecznych epidemii. Zauważono bowiem, że wcześniejsze spożywanie Krwi Pańskiej ze wspólnego kielicha nierzadko powodowało gwałtowny wzrost zachorowań…  I nikomu jakoś w tym „ciemnym Średniowieczu” nie przychodziło nawet do głowy, że poprzez święte postacie rzekomo nie można się zarazić.

Mówiąc wprost: kto by podczas pożaru poprzestał na modlitwie o ustanie płomieni, nie wzywając przy tym strażaków, nie daje wcale świadectwa głębokiej wiary, lecz głupoty.  Nie, nie, nie. Wiara, która rezygnuje z używania rozumu, jest zabobonna i ślepa. Powiedziałabym nawet, że jest grzechem. Bo to zwykłe wystawianie Pana Boga na próbę.

I ciekawa jestem, czy ci wszyscy „niewierzący w koronawirusa” podobnie pokładają ufność w Bogu (i nie idą do lekarza) np. w przypadku cukrzycy, zawału czy nowotworu. Czy też ich „niewiara” dotyczy tylko tej jednej, konkretnej choroby?

Kilka refleksji wokół filmu „Zabawa w chowanego.”

Pamiętam, jak kilka lat temu chciałam napisać kilka słów o filmie „Kler” o którym wszyscy wtedy dyskutowali (nawiasem mówiąc, tamten film mi się nie podobał – uważałam go za równie przerysowany, jak wcześniejsze dzieło Smarzowskiego pt. „Drogówka”. Tylko  dekoracje się zmieniły…). Niestety, z różnych przyczyn odwlekałam to pisanie tak długo, aż temat się zupełnie zdezaktualizował. Postanowiłam sobie, że tym razem nie popełnię takiego błędu.

Przede wszystkim chciałabym powiedzieć, że jako wciąż jeszcze katoliczka nie dostrzegłam w tym filmie żadnego „ataku na Kościół”.  Zobaczyłam za to bardzo skrzywdzonych ludzi – i kompletną, biurokratyczną obojętność wobec nich przedstawicieli hierarchii.

Kto wie, czy to nie było dla mnie nawet bardziej przerażające, niż opowiedziane w filmie niecne czyny niektórych księży.  Ci ludzie powtarzali obojętnym tonem wyuczone formułki. Jak gdyby ofiary nie miały dla nich najmniejszego znaczenia (jak podają na swych stronach przedstawiciele inicjatywy „Zranieni w Kościele”, skupiającej katolików, którzy doświadczyli molestowania, a jednak chcą nadal pozostać w Kościele – droga przez mękę jest raczej regułą niż wyjątkiem, gdy się szuka pomocy w takiej sprawie. Poczynając od tego, że często nie można się nawet dodzwonić do osoby odpowiedzialnej za „ochronę dzieci” w danej diecezji, a skończywszy na tym, że trzeba opowiadać o tym, co nas spotkało w obecności komisji, złożonej z samych księży. Ważne: często od ofiar wymaga się zachowania milczenia, żądając na to przysięgi  na krzyż lub Ewangelię,  mimo że papież  Franciszek zniósł w tej sprawie tajemnicę papieską).

Jan Paweł II, którego setną rocznicę urodzin dziś obchodzimy, bardzo pięknie mówił, że to „człowiek jest drogą Kościoła.” Nigdy bym  nie przypuszczała, że to zdanie w praktyce może oznaczać, że wolno rozjechać tego człowieka kurialnym walcem…

Często się mówi, że… w ogóle nie ma  o czym mówić, bo pedofili w Kościele jest „tylko” około 2% . Z tego wniosek, że 98% księży jest pod tym względem całkowicie normalnych. To prawda, choć takie szacunki oznaczają, że i tak zboczeńców w sutannach  jest w Polsce kilkuset.  Biorąc pod uwagę, że są oni kilkakrotnie w ciągu życia przenoszeni z parafii do parafii (i wszędzie mogą mieć kontakt z dziećmi) – skala spustoszenia, jakie sieją, może być ogromna.

Poza tym, jeśli się do tego doda tych wszystkich, którzy wiedzieli i widzieli, ale „dla dobra Kościoła” milczeli i nic nie zrobili, to okaże się, że problem dotyczy znacznie większej grupy ludzi, niż tylko samych wykolejonych księży. Dotyczy po prostu całej wspólnoty Kościoła. Powiedziane jest:”Jeden drugiego brzemiona noście.”

W filmie jest znamienna scena, kiedy jeden z chłopaków przychodzi po pomoc do swojej dawnej opiekunki. Ona odpowiada: „Ale, Andrzejku, ja NIE MOGĘ…” Zagotowało się we mnie. Czego, przepraszam, siostra nie może?! Powiedzieć prawdy siostra nie może?! Oskarżyć pedofila siostra nie może?!  Pan Jezus zabronił prawdę mówić?!  Zło triumfuje, gdy „dobrzy ludzie” milczą…

Szczególnie denerwują mnie natomiast zarzuty, że takie filmy robią „wrogowie Kościoła.” Bo czy te skrzywdzone dzieci nie były także członkami  Kościoła? I kto odpowie za ich złamane życie, niejednokrotnie także – za utraconą wiarę (wyobrażam sobie, że gwałcone dziecko musi zadawać sobie pytanie, gdzie jest Bóg, skoro pozwala księdzu robić takie rzeczy…)? Nie ma winnych, prawda?

A ja się pytam: KTO jest większym wrogiem Kościoła – ten, kto opowiada o tym, co go spotkało – czy ten, kto się takich czynów dopuszcza, usprawiedliwia je, umożliwia i pomaga  ukrywać? Jestem przekonana, że ci wszyscy ludzie tak naprawdę NIE WIERZĄ w Boga. Bo przecież gdyby w Niego wierzyli, to musieliby się bać, że za to wszystko kiedyś przyjdzie im odpowiedzieć…

Ostatnia ważna kwestia, jaką muszę tu poruszyć, dotyczy zarysowanego w filmie rzekomego powiązania pomiędzy środowiskiem homoseksualnym (tzw. „lawendową mafią”) a pedofilią w Kościele.

No, cóż, nie da się ukryć,  że zarówno osoby o orientacji homoseksualnej, jak i pedofile są nadreprezentowani wśród duchownych w stosunku do reszty społeczeństwa. Dla tych pierwszych wybór kapłaństwa jest czasem formą ucieczki w uświęcony celibat przed własną, niechcianą seksualnością – dla drugich zaś, niestety, jest to droga do łatwych i częstych spotkań z dziećmi.

Oczywiście, dla większości osób homoseksualnych zrównywanie ich wprost z pedofilami jest krzywdzące i niesprawiedliwe. Podobnie jak krzywdzące i niesprawiedliwe jest stawianie znaku równości pomiędzy księdzem i pedofilem (co niestety zdarza się nagminnie) – czy pomiędzy mężczyzną a sprawcą przemocy domowej. Tak samo, jak nie można mówić, że ktoś dopuszcza się czynów pedofilskich z powodu przymusu życia  w celibacie, tak też nie należy twierdzić, że ktoś stał się pedofilem, ponieważ jest homoseksualistą.

Zdziwiłam się zatem, kiedy ks. Isakowicz-Zaleski zaczął opowiadać w filmie o tym,  jak to podczas pobytu w Rzymie poradzono mu, żeby na wszelki wypadek zamykał drzwi na klucz. „Przecież ksiądz  nie jest dzieckiem! – pomyślałam – Więc jaki to ma związek z tematem filmu?”

Chociaż to prawda, że około 80% czynów pedofilskich dotyczy wykorzystania młodych chłopców przez dorosłych mężczyzn. W środowisku kościelnym najczęściej dotyczy to księży, którzy molestują ministrantów… Oczywiście, w niczym nie umniejsza to cierpienia molestowanych dziewczynek. Zdarzają się wreszcie pedofile, którzy polują na dzieci obojga płci (takim był zdaje się prałat Jankowski).

A jeśli jeszcze nie widzieliście filmu, o którym mowa – obejrzyjcie koniecznie!

https://www.youtube.com/watch?v=T0ym5kPf3Vc

Postscriptum: Znałam kiedyś pewnego księdza, który był tak strasznym rygorystą w kwestii VI Przykazania, że głosił, że nawet trzymanie dziewczyny za rękę jest grzechem, jeżeli para nie jest jeszcze zaręczona.  Mimo wszystko uważałam go za bardzo dobrego kapłana. Niedawno z przykrością dowiedziałam się, że niektórzy z ministrantów w jego parafii oskarżyli go o niewłaściwe zachowania wobec nich: jakieś poklepywanie, podszczypywanie, seksualne żarty i przytyki… No, cóż. Okazuje się, że nawet on miał swoją ciemną stronę…